AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran enflasyon muhasebesi, paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle gerçek durumu söz edemeyen mali tabloların, gerçek durumu söz eder hale gelmelerini sağlamak üzere düzeltme sürecine tabi tutulması olarak tanımlanıyor.
İşletmelerin en son 2004 hesap devrine ait bilançoları enflasyon muhasebesine tabi tutulurken, 2021 hesap devri sonuna kadar, koşulların gerçekleşmemesi nedeniyle düzeltme yapılmadı.
Enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak mali tablolar ve yapılacak düzeltme süreçlerinin yol ve temelleri 30 Aralık 2023 tarihinde yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Bildirisi ile belirlendi. 2023 hesap periyoduna ait verilen yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyanname verme mühletleri ile 2024 hesap devri birinci süreksiz vergi periyodu beyanname verme mühletinin yakın olması nedeniyle ve ilgili meslek kuruluşlarından gelen talepler de dikkate alınarak Vergi Usul Kanunu Genel Bildirisi ile birinci süreksiz vergilendirme devrinde (Ocak-Mart 2024) mükelleflerin enflasyon muhasebesi yapmamaları uygun görüldü.
Gelir Yönetimi Başkanlığı (GİB), 2024 yılı ikinci süreksiz vergi periyodunda enflasyon düzeltmesi yapılması gerektiğini ve mükelleflere kolaylık sağlanması maksadıyla son kere süreksiz vergi beyanname verme müddetlerini 27 Ağustos Salı gün sonuna kadar uzatıldığını bildirdi.
“UYGULAMADA ŞİRKETLERE MUHAKKAK BİR ÖLÇEK GETİRİLEBİLİR”
Konuya ait değerlendirmede bulunan Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Gürsel Baran, enflasyon ortamının toplumun tüm kısımlarıyla birlikte ticari hayatı ve işletmeleri de derinden etkilediğini söyledi.
Enflasyon muhasebesinin özü prestijiyle mali tabloların düzeltilerek gerçek durumun yansıtılmasına yönelik bir süreç olduğunu bildiren Baran, “Bu nedenle uygulamanın vergisel değil, muhasebeye ilişkin bir süreç olarak değerlendirilmesini ve bu biçimde uygulanmasını istiyoruz. Enflasyon muhasebesinin mükellefler açısından vergisel bir sonuç doğurmayacak halde, yılda bir sefer uygulanmasının gerçek bir karar olacağını düşünüyoruz.” sözünü kullandı.
Baran, enflasyon düzeltmesi sonucu ortaya çıkan ve “net mali konum kazancı” olarak isimlendirilen meblağın vergi matrahıyla ilişkilendirilmeyerek sermayenin bir ögesi olarak dikkate alınabileceğini ve sermayeye eklenebileceğini kaydederek, “Diğer yandan uygulamada şirketlere muhakkak bir ölçek getirilebilir. Bağımsız kontrole tabi işletmeler mecburî olarak, başka şirketler ise seçimlik enflasyon muhasebesini uygulayabilirler.” teklifini paylaştı.
“VERGİLENDİRME FAAL SATIŞA KELAM KONUSU OLDUĞUNDA UYGULANMALI”
Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Seyit Ardıç ise birçok ülkede muhasebe standartları yeterince enflasyon düzeltmesi yapıldığını ve enflasyondan arındırma sürecinin firmalar üzerinde vergi tesiri yaratmadığını söyledi.
İşletmelerin mali tablolarının düzeltilmesinin, Memleketler arası Finansal Raporlama Standartları (IFRS) kapsamındaki üzere vergisiz bir formda gerçekleştirilmesini talep ettiklerini belirten Ardıç, “Enflasyon düzeltmesi uygulaması ile iktisadi işletmelerin etkinlerinde yer alan değerlerin defter kıymetleri, aktüel bedellerine getirilmektedir. Bu varlıklar satışa bahis edilmediği sürece enflasyon farkından oluşan değer artışları vergilendirilmemelidir. Vergilendirme lakin bu etkin satışa kelam konusu olduğunda uygulanmalıdır.” değerlendirmesini yaptı.
Ardıç, enflasyon muhasebesi uygulamasının, üretim, istihdam ve ihracatının güçlü kalabilmesi için gözden geçirilmesi gerektiğini savundu.
“ŞİRKETLERİ VE KOBİ’LERİ ÇARESİZ BIRAKMAMALI”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, enflasyon muhasebesi uygulamasına “ciro sınırı” getirilmesinin bir tahlil olabileceğini belirterek, örneğin 2023 cirosu 500 milyon liranın altında olan firmaların bu kapsamdan muaf tutulabileceğini söyledi.
Şirketlerin yaptıkları ve devam eden yatırımdan kaynaklanan ve enflasyon muhasebesi sonucu oluşacak verginin doğmaması gerektiğini vurgulayan Avdagiç, “‘ler ‘faaliyetten doğmayan kar’ üzerinden bir vergi yüküyle karşı karşıya bırakılmamalı. Süreksiz vergi devirlerinde enflasyon düzeltmesi yapılmamalı. Ayrıyeten düzenleme yılda bir defa yapılmalı. Enflasyon muhasebesi, bilhassa KOBİ’lere ve bunlara hizmet veren mali müşavirlere içinden çıkılmaz bir iş yükü oluşturmaktadır. Şirketler ve bilhassa KOBİ’leri çaresiz bırakmamalı.” diye konuştu.
Türkiye’deki şirketlerin yüzde 40’ının İTO’ya üye olduğunu, hacim olarak daha da büyük bir oranını temsil ettiklerini aktaran Avdagiç, “Açıkça söz etmeliyim ki üyelerimizin ortak sorun paydası enflasyon muhasebesi. Üyelerimizden bu bahiste çok sayıda iletiler alıyoruz. Bu bahiste bir aralık alınmasının beklentisi içindeyiz. Hazine ve Maliye Bakanlığının bir bildiri ile bu bahse açıklık getirmesi isabetli olacaktır.” tabirlerini kullandı.
“DEĞERLEME ARTIŞLARI MALİ KAR OLARAK VERGİLENDİRİLMEMELİ VE YATIRIMLARA UYGULANMAMALI”
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan da enflasyon muhasebesinin bilançoların güncellenmesi ve kredi kullanımında “gerçek değerli” bilançoların dikkate alınacak olması açısından olumlu bir uygulama olduğunu söyledi.
Karşılığı orta ve uzun vadede alınacak olan yatırımlara, bir gelir ve kara ulaşmadan, adeta bir varlık değerlendirmesi vergisi altında enflasyon muhasebesinin uygulanmaması gerektiğini kaydeden Bahçıvan, değerleme artışlarının mali kar olarak vergilendirilmemesi gerektiğini belirtti.
Bahçıvan, ticarete bahis olmayan lakin etkinde yer alan bir varlığın, enflasyon nedeniyle artan kıymetinin vergilendirilmesinin sanayicilere ek bir maliyet getireceğini belirterek, “Bu nedenle ticari faaliyetle ilgili olmayan maddi duran varlıklar enflasyon düzeltmesine bahis edilmemelidir. Uygulama zahmeti ve sağlıklı olmayacağı münasebeti ile orta vergi devirlerinde enflasyon düzeltmesinin yapılmaması, yıl sonunda bir kez yapılması daha sağlıklı sonuçlar doğuracaktır.” dedi.