EKONOMİNİN üç yıllık yol haritası muhakkak oldu. 2024-2026 Orta Vadeli Program’a nazaran bu yıl sonunda enflasyonun yüzde 65 olacağı iddia edildi. Tek haneli enflasyon ise 2026 yılında yüzde 8.5 olarak hedeflendi. Büyüme maksadı ise yüzde 5’ten 2023 yılı için yüzde 4.4’e çekildi. 2024 içinse büyüme yüzde 4 olarak hedeflenirken, uzun yılardır yinelenen yüzde 5 oranı, yeni OVP’de 2026 amacı olarak yer aldı.
DÖRT TEMEL AMAÇ
Cumhurbaşkanı Cevdet Yılmaz dün Beştepe’de düzenlenen toplantıda OVP’yi açıkladı. Yılmaz, programın dört temel hedefi olduğunu belirterek bunları; afet yaralarının sarılması ve afet risklerinin azaltılması, makro ekonomik ve finansal istikrarın sağlanması, enflasyonun tek haneye düşürülmesi, yatırım, istihdam, üretim ve ihracat perspektifinde büyüme ve istihdamın devam ettirilmesi, toplumsal adalet ve refahın güçlendirilmesi olarak sıraladı. Bunun için üç temel siyaset aracı olduğunu kaydeden Yılmaz bunları da, zelzele harcamaları hariç mali disiplinin sağlanması, para siyaseti ve yapısal dönüşümler olarak lisana getirdi.
ENFLASYON 2026 YILINDA TEK HANE
bu yıl sonu için enflasyonu yüzde 58 olarak kestirim etmiş daha sonra da üst bant olan yüzde 62 olarak gerçekleşebileceği iddiasını yapmıştı. OVP’de de bu yıl sonu için tüketici enflasyonu yüzde 65 olarak iddia edilirken, 2024 yılı için yüzde 33, 2025 yılı için yüzde 15.2 ve 2026 yılı için de yüzde 8.5 olarak öngörüldü.
Cevdet Yılmaz – Recep Tayyip Erdoğan – Mehmet Şimşek
KİŞİ BAŞINA GELİR 12 BİN 415 DOLAR
OVP’ye nazaran bu yıl kişi başına düşen gelir 12 bin 415 olacak. 2024’te 12 bin 875 dolar, 2025 yılında 13 bin 717 dolar ve 2026 yılında da 14 bin 855 dolar olacak. Ulusal gelir bu yıl 1 trilyon 67 milyar dolar, 2024’te 1 trilyon 119 milyar dolar, 2025’te 1 trilyon 205 milyar dolar ve 2026’da da 1 trilyon 318 milyar dolar olarak iddia edildi.
İHRACATTA BEKLENTİ 255 MİLYAR DOLAR
Bu yıl ihracatın 255 milyar dolar olacağının öngörüldüğü OVP’ye nazaran, ihracat 2024’te 267 milyar dolar, 2025’te 283.6 milyar dolar ve 2026’da da 302.2 milyar dolara ulaşacak. Cari süreçler istikrarı bu yıl 42.5 milyar dolar açık verirken, 2024’te 34.7 milyar dolara, 2025’te 31.7 milyara dolara ve 2026’da da 30 milyar dolara gerileyecek.
DOLAR KURU 23.9
OVP’de yer alan iddialardan yapılan hesaplamaya nazaran dolar kuru bu yıl 23.9 TL biçiminde öngörüldü. Buna nazaran kur 2024’te 36.8 TL, 2025’te 43.9 TL ve 2026’da da 47.8 TL olacak.
İŞSİZLİK ORANI YÜZDE 10.1
İşsizlik oranı bu yıl yüzde 10.1 olarak varsayım edildi. Bu oran 2024’te işsizlik yüzde 10.3, 2025’te 9.9 ve 2026’da da yüzde 9.3 olacak.
İŞ DÜNYASI OVP’Yİ DEĞERLENDİRDİ
ÖNGÖRÜLEBİLİRLİK VURGUSU
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu: “Orta Vadeli Programı meçhullüğü azaltma noktasında son derece kıymetli görüyoruz. Ekonomik aktiviteye ivme sağlamasını, öngörülebilirliği artırmasını bekliyoruz. OVP’de iş ve yatırım ortamını güzelleştirmeye yönelik kamu-özel kesim birlikteliğiyle yeni çalışmalar yapılacak olması, yeşil ve dijital dönüşüme odaklanılması, girişimcilik ekosisteminin güçlendirilmesinin hedeflenmesi değerlidir. Programın temel gayelerine ulaşmak için ortaya konan ıslahatların belirlenen takvimlendirme çerçevesinde hayata geçirilmesini bekliyoruz. Başta finansmana erişim olmak üzere iş dünyasının üretime ve yatırıma yönelik gereksinimlerinin gözetilerek uygulanması da programın başarısını artıracaktır.”
İSTİKRARLI İLERLEYECEĞİZ
TİM Başkanı Mustafa Gültepe: “Program, ortak akıl ve istişarenin bir eseri. Açıklanan makro maksatlar ortasında bilhassa ihracat ve istihdama yönelik gayeler gerçekçi ve uygun. 2023’de 255 , 2024’de 267 , 2025’de 283 ve 2026’da 302 milyar dolarlık ihracat amaçlarımız var. 115 bin ihracatçımızla bu gayelere ulaşmak ismine var gücümüzle çalışacağız. Ayrıyeten fiyat istikrarı vurgusu da bilhassa üretici ihracatçılarımız ismine son derece değerliydi. Geçtiğimiz periyotta yüksek enflasyon sebebiyle üretim ve satış evrelerinde fiyat tutturmakta zorlandığımız günleri yaşadık. İnşallah önümüzdeki devirde daha istikrarlı bir çizgide ilerleyecek ve bu meseleleri aşacağız. Başka yandan, yeşil ve dijital dönüşümü içeren ikiz dönüşümün programda vurgulanması son derece değerli. Yeşil Mutabakat noktasında takvim çok süratli ilerliyor.”
NİTELİKLİ ÜRETİM ÖNE ÇIKIYOR
İSO Yönetim Kurulu Lideri Erdal Bahçıvan: “21. yüzyılda üretim hayatı teknoloji odaklı büyük bir dönüşüm yaşıyor. Bilgi Çağı’nda Türkiye’nin klasik sanayiyle yoluna devam etmesi mümkün değil. Önümüzdeki üç yılın (2024-2026) iktisat istikrarlarını ortaya koyan ve çok değerli bulduğum Orta Vadeli Program’a (OVP) bu çerçeveden baktığımızda; üretimin, endüstrinin ve hepsinden değerlisi nitelikli üretimin öne çıkartılıyor olmasını bedelli buluyorum. Burada yerli üretimin desteklenerek, üretimimizin teknolojik dönüşümüne yönelik atılacak adımlar, Yeşil ve Dijital Dönüşüm ile Sürdürülebilirlik başlıklarını da endüstriciler olarak değerli buluyoruz. Belirsizliklerin giderek arttığı bir global süreçten geçiyoruz. Meğer üretim hayatında öngörü yapabilmenin kıymeti yadsınamaz.”
ÇIPA VAZİFESİ GÖRECEK
İTO Başkanı Şekib Avdagiç: “3 yıllık Orta Vadeli Program (OVP), piyasa beklentileri-nin yönetilmesi için kıymetli bir çıpa görevi görecek. OVP ile birlikte enflasyonla ilgili bozulan beklentilerin olumlu bir rotaya gireceği yeni bir devir başladı. OVP’de mali disiplin ve gerçek kesimin hassasiyetleri istikrarlı bir halde ele alınmış. Orta Vadeli Program ile bir yandan enflasyonu tek haneye düşürecek kararlı adımlar planlanırken, öteki yandan üretimi, ihracatı ve istihdamı destekleyecek selektif siyasetler gündeme alınmış durumda. Sürdürülebilir ve kalıcı büyüme için yapısal ıslahatlara odaklanılmasını isabetli buluyoruz. Amaçların gerçekçi ve dengeli belirlenmiş olması piyasanın ufkunu netleştirecektir. İŞ DÜNYASI olarak OVP’deki gayelerde yeni yatırım planlarımızla yer alacağız.”
EN BÜYÜK SORUN ENFLASYON
ATO Başkanı Gürsel Baran: “Fiyat istikrarının yanı sıra yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı önceliklendiren bu program ile Türkiye büyüyen ve gelişen bir ülke olmaya devam edecektir. Bugün ekonomimizin en değerli sorunu enflasyon. Enflasyonla çabada başarılı olmadan ekonomimizin tam randımanlı çalışması mümkün değil. Bu nedenle enflasyonda tek haneli sayılara düşmeyi hedefleyen, yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı önceliklendiren bir plan geleceğe daha umutla bakmamıza yer hazırladı. Bu program içerisinde yapısal dönüşümün ele alınması çok değerli.”
